نقاشی های زینب موحد واجد وجهی زنانه اند، اما این زنانگی نه به مثابه کیفیتی بیرونی - افزوده به تصویری بازنمایانه - بلکه همچون خصیصه ای گوهرین در کنش نقاشانه او رخ می نماید. برخلاف برخی گرایش های جاری در نقاشی امروز که نقش های روزمره ای از زنان را دستمایه قرار می دهند، و در بیان آنچه طرح مسائل برآمده از تفاوت جنسی می نماید ناکام می مانند، تصویرپردازی های زینب از پس نمایش موقعیت هایی مشابه هوشمندانه و صادق برمی آید.

هنرمند عامدانه از نقش زدن چهره در آثارش سر باز می زند، تا پیکره ها از دلالت بر یک هویت معین عاری شوند، و در چارچوبی فراخ تر، جنسیت را به مثابه الگویی عام و برساخته از باورهای ناهمگن به نمایش درآورند. آنها در موقعیت هایی که یادآور اطوارهای مقابل عدسی دوربین عکاسی هستند، گویی از مکان و زمانِ ثابت شدنِ خود آگاهند، و عملا در بهترین نقطه از ترکیب بندی جای می گیرند تا در کانون توجه بمانند. 

اما این بدان معنا نیست که پیکره ها در وضعیتی انفعالی بر پذیرش بی چون و چرای نقش های شان صحه بگذارند. برعکس، هر یک گویی موجودیتی یکه و تکرارناپذیر را، در لحظه ای گذرا اما یگانه، تصویر می کنند. و این دقیقا وجه تمایز پیش گفته بین این مجموعه و آثاری از این دست را آشکار می کند. به تعبیری دیگر، روزمرگیِ پرداخته شده از سطحِ بازنماییِ صِرف درمی گذرد تا بر هستیِ انسانی صرف نظر از جنسیت انگشت بگذارد.

دغدغه هنرمند در بیان و تصویر ظرایف- چه صوری و چه محتوایی- اما نکته ای نیست که در پس هدفی این چنین مغفول بماند. به این ترتیب، ویژگی دیگری از این آثار قابل تأمل می نماید، و آن جزئیات پردازی و دقیق نگاریِ - به معنای دقیق کلمه- ریاضت باری است که هنرمند در نقش زدنِ بستر و زمینه‌ی تمام نقاشی ها به کار می بندد. اختیار کردن چنین اسلوبی در تصویر کردن گل ها و نقوش گیاهی، بی تردید معنایی بیش از نوعی بازی متفرعنانه‌ی نقش و رنگ دارد، و نه بی گمان از سر الزام ترکیب بندی و هارمونی به بوم ها راه می یابد، بلکه قطعا به تلویح اشاره ای به ریاضت و دشواریِ عجین شده با تعریف متداول از نقش و وظیفه‌ی جنسی معین دارد. 

زینب موحد، با وجود تعلق به نسل جوانی از هنرمندان که به عرصه آمده اند، به اتکای مداومت و تجربه، به خوبی از ظرفیت های بیانی رسانه‌ی نقاشی آگاه است و با هوشیاری از توانایی هایش در راه بیان احساس و اندیشه به واسطه‌ی این رسانه بهره می گیرد.

حمیدرضا کرمی

کیوریتر

مهر 1393