الناز فرج اللهی در تازه ترین کارها، با چرخشی آشکار، سویه انتزاعی آثار پیشیناش را برجسته کرده تا به تمامی از شکل نمایی بگذرد. بوم‌های او حالا حاصل فرایندی از رنگ گذاری‌ها - و رنگ‌ریزی‌های - کنشی هستند که لایه لایه بر روی هم می‌نشینند. قدم به قدم با ساختن نقاشی، با برون ریزی روح از گرانباری درون کاسته می‌شود تا با ته نشینی رنگدانه‌ها بر بستر اثر بر سنگین جلوه بیرونی افزوده شود. از تاریخ هنر خوب به خاطر داریم که از هنر عموما انتظار می رفته طبیعت را بازنمایی کند، اما هنر مدرن، خصوصا هنر انتزاعی، پیوسته به تجسم فرایندهای منجر به بازنمایی اقرار کرده است، تا آنجا که پالاک، در بزرگداشت چنین باوری، با افتخار صحه می‌گذارد: «من طبیعت هستم!» اکنون با پیشرفت‌های فناوری، از تصویرپردازی دیجیتال تا کلونینگ، ساخت و پرداخت و تصویر کردن هر دو موضوع واقعیت و بازنمایی آن با سیالیت بیشتر و تثبیت کمتر اهمیت می‌یابد. نقاشی انتزاعی دوباره جان می گیرد و جذاب به نظر می‌رسد، چرا که می‌تواند کمی از هر دو باشد، هم تصویری از واقعیت و هم نمونه‌ای از سازوکارهای سازنده آن؛ قابلیت رازورزانه و فوق العاده رنگ برای تجسم پدیده ها در جهات به ظاهر اتفاقی اش، و در عین حال، عرضه تصویری از آن تجسم.
در عمل این بدان معناست که هنرمند دست به تمرین فرمی اطوارگرایانه و خودآگاه از انتزاع می زند که از سویی دلبسته آشوب رنگ‌ها و عدم تناسب‌ها، ناهمسازیها و تناقض‌هاست، و از سوی دیگر، لبریز از ارجاعات به هر دو نقاشی انتزاعی (و نه آنقدر انتزاعی) گذشته اخیر و فرهنگ بصری منتشرتر حاضر به همین سبب، ایده رشد به مثابه امر پاتولوژیک در بازخوانی این آثار اهمیت مییابد تا نمایانگر آمیزه ای از خواهش تنانه با سودای میل به بیان و برون ریزی روان در فرایندی باشد که تمثیل وار درد و تقلای حاصل از اختلالی روان تنانه یا «سایکوسوماتیک» را به خاطر میآورد.

حمیدرضا کرمی