غلامحسین نامی را به درستی باید نقاش رنگ سفید و سطوح به حجم درآمده دانست که گاه از آن با عنوان نقاشی سه بُعدیِ انتزاعی یاد میشود. این اثر به یکی از مهمترین دورههای نامی تعلق دارد که تماماً معطوف به یک زبان بصری منحصر به فرد است. زبانی که در آن سه عنصر حجم، نور و فضا اهمیتی اساسی برای هنرمند پیدا میکند. او تنها با رنگ سفید، برجستگیهای موضعی و سطوح پارچهای کشیده شده بر روی بوم، این اثر را در نهایت کمینهگرایی آفریده است. علاوه بر اینکه نامی با نوآوریهای خود، فرم اثر را از شکل کلاسیک مستطیل خارج کرده، در نصب آن بر دیوار نیز فرم نامتعارف لوزی را برگزیده است تا بدین ترتیب به یک بیان بصری بکر و تجربه نشده در مدرنیسم ایرانی دست یابد. اگر چه این نگاه نزد هنرمندان مدرنیست ایرانی بیسابقه یا کمسابقه است، اما در سبکهایی از تاریخ هنر غرب رفتارهای مشابهی دیده میشود. مثلاً سفیدهای نامی، برخی از آثار مینیمالیستها یا حتی دورهای از آثار رابرت راشنبرگ با عنوان نقاشی سفید [۱]را تداعی میکند و فرمهای نامتعارفی که در ساخت بوم برمیگزیند، نمونههای گستردهتری از بومهای برجسته در دهه ۱۹۶۰ و در جریان انتزاع پسانقاشانه و بویژه در کارهای السورث کلی دیده میشود.
نامی در سال ۱۳۴۵، در جریان ساخت اثری به منظور شرکت در مسابقه نقاشی به مناسبت روز مادر، به طور اتفاقی به قابلیت سهبعدیسازیِ نقاشیهای سفید خود پی برد و از آن پس بارها این شیوه را آزمود. او پیش از دوره نقاشیهای سفید، از رنگهای زنده و شاد و فضایی کودکانه در آثار خود استفاده میکرد، اما به موجب کشش روزافزون به رنگ سفید، رنگهای درخشان به تدریج از آثارش حذف شدند تا او به یک نقاش مدرنیست کمینهگرا تبدیل شود. به گفته او: «این تجربه سرآغاز نگرشی آگاهانهتر به دنیای نقاشی بود. رنگ سپید به نقاشیهای من راه یافت و به مرور بخشی از بافت ذهنی مرا تشکیل داد. دنیا را از پس یک صافی بزرگ میدیدم. گویی نور سپید بر تمام ذهن و اندیشهام میتابد. سپید میدیدم، میشنیدم، فکر میکردم و احساس میکردم»[۲].
غلامحسین نامی در سال ۱۳۵۷ برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و در آنجا آثار سه بعدی سپید خود را به عنوان پایاننامه تحصیلی به نمایش گذاشت. تعدادی از آثار شاخص این دوره سفید او، در موزه شهر میلواکی، مجموعه هنری دانشگاه ویسکانسینِ آمریکا و نیز موزه هنرهای معاصر تهران نگهداری میشود.
[۱]. White Paintings (۱۹۵۲)
[۲] . بخشی ازگفتوگوی غلامحسین نامی با مرتضی ممیز در کتاب «غلامحسین نامی: برگزیده آثار ۱۳۷۳-۱۳۴۲»، نشر هنر ایران، ۱۳۷۵، ص۱۳