بررسی بازار هنر کامران یوسف زاده (وای. زی. کامی)

5 مرداد 1401
کامران یوسف‌زاده، متخلص به وای. زی. کامی (Y.Z.Kami) از نسل متأخر نقاشان نوگرای ایران است. همچون آثار بسیاری از هنرمندان هنر معاصر، نقاشی‌های او را نیز نمی‌توان به سبک مشخصی نسبت داد. کامی در آثارش برخورد انتزاعی و بازنمایانه را به موازات هم پیش می‌برد. اما پل پیوند این دو رویکرد متمایز، سیطره‌ی مفاهیم و جنبه‌های عرفانی‌ست که شاید از تعلق هنرمند به ساحت فلسفه نشئت می‌گیرد. با این حال پیوند او با نقاشی دیرینه‌تر از فلسفه است و به دوران کودکی هنرمند بازمی‌گردد.
کامران یوسف زاده (وای. زی. کامی)

مادر کامی نقاش بود و زمینه‌‌‌‌ی علاقه و آشنایی‌ فرزندش با این هنر را فراهم آورد. کامی پس از پایان دوران متوسطه در سال 1353 به امریکا رفت و در دانشگاه برکلی کالیفرنیا به تحصیل فلسفه مشغول شد. یک‌سال پس از آن به فرانسه عزیمت کرد و تحصیلات خود را در همین زمینه در دانشگاه سوربون پاریس پی گرفت. مدتی در کنسرواتوار سینمای پاریس فیلمسازی آموخت و پس از بازگشت به امریکا چند تجربه‌ی سینمایی، ازجمله فیلم مستندی درباره‌ی احمد فردید داشت. در همین دوران به‌صورت حرفه‌ای درگیر نقاشی شد و برای همیشه در نیویورک اقامت گزید و خودش را وقف هنر کرد. 

نخستین نمایشگاه انفرادی کامران یوسف زاده در سال 1363 گالری اِل. تی. اِم. نیویورک برگزار شد. پس از آن نیز آثارش را در مراکز معتبر و مهم هنری جهان نظیر موما (نیویورک)، موزه‌ی هنر لانگ بیچ (کالیفرنیا)، گالری هالی سولومون (نیویورک)، موزه‌ی هنر هربرت اِف. جانسون (نیویورک)، موزه‌ی پاراسول یونیت فونداسیون (لندن)، موزه‌ی هنر متروپولیتن (نیویورک)، گالری گاگوسیان (لندن و رم) به نمایش درآورده است. کامی در سال 1386 با تابلوی «در بیت‌المقدس» در پنجاه‌و‌دومین بی‌ینال ونیز شرکت کرد. نمایش آثار او در سال 1396 در گالری 6 گاگوسیان نیز استقبال منتقدان بزرگ هنر معاصر را در پی داشت. دوره‌های مختلفی از نقاشی‌های وای زی کامی در سال 1397 در گالری آب‌انبار تهران نیز به نمایش درآمد.

مفاهیم روحانی و عرفانی در نقاشی‌های کامی جایگاهی محوری دارند. آثار انتزاعی او به روشنی مرهون معماری ایرانی و سازه‌هایی نظیر گنبد و شمسه است‌. در این نقاشی‌ها سطوح کوچک و کلمات همچون خشت‌هایی کنار هم چیده می‌شوند و حول نقطه‌ای مرکزی دَوَران می‌کنند. او در اجرای این تابلوها از گزینه‌های رنگی فیروزه‌ای، قهوه‌ای و سفید بهره می‌گیرد.

دو مجموعه‌ی « گنبدها و دست‌های نمازگزاران۱» و «عبادت‌های بی‌پایان» از شاخص‌ترین مجموعه‌های وای زی کامی هستند. پاکباز در این باره می‌نویسد: «کامی دلبستگی خود به فرهنگ ایرانی، عرفان شرقی و اشعار نظامی، مولوی و جامی را در تلفیق فرم‌های معمارانه و شعر و با اسلوب خاصی در کاربرد رنگ روغنی بیان می‌کند.»

چهره‌نگاری‌های کامی نیز از شناخته‌شده‌ترین آثار او هستند. او در خلق این طیف از آثارش رویکردی کاملاً واقع‌گرایانه دارد. ویژگی اصلی این چهره‌ها محو بودن آن‌هاست. این شیوه‌ی اجرایی احساسی شبیه به درون‌‌گرایی و بهت‌زدگی را به بیننده القا می‌کند، آنچنان که گویی چهره‌هایی در حال مراقبه هستند. جلوه‌ای که به گواه مصاحبه‌های او رفته‌رفته در آثارش پدید آمده و به مرور قوت گرفته است.

آثار او تاکنون 35 مرتبه در حراجهای داخلی و خارجی حضور یافته و 85 درصد از آثارش در حراجهای بینالمللی به فروش رسیده است.

 

  • مجموع  فروش آثار در خانه حراجها

2,062,895

  • تعداد آثار در حراجیهای بینالمللی

۳۵

  • نرخ فروش آثار

۸۶%

  • میانگین رشد آثار

۸۷%

  • تعداد آثار در حراج تهران

۳

  • مجموع فروش در حراج تهران

497,201

  • تعداد نمایشگاههای انفرادی

بیش از ۲۱ نمایشگاه

 

گنبد سفید 3 - کامران یوسف زاده

  • گنبد سفید 3
  • اکریلیک و مرکب چاپ روی کتان
  •  ابعاد: 251*228 سانتیمتر
  •  قیمت فروخته‌شده: 226244 دلار

گران‌ترین اثر وای. زی. کامی، تابلوی نقاشی‌ای با عنوان «گنبد سفید III» (1392) است که دیماه 1396 در هشتمین دوره‌ی حراج تهران  به مبلغ 226244 دلار چکش خورده است. این تابلو از سری کار‌های انتزاعی هنرمند است که در حد فاصل میان معماری و نقاشی و مضامین عرفانی قرار می‌گیرند. لکه‌های رنگماده همچون قطعات خشتی در کنار هم چیده می‌شوند و حول نقطه‌ای مرکزی می‌چرخند. جلوه‌ای که یادآور مضامین عرفانی همچون وحدت وجود است. گزینه‌ی رنگی سفید نیز بر بار سمبلیک این اثر می‌افزاید. از سوی دیگر این آثار از لحاظ بصری و فرمی شباهت‌هایی با آثار اُپ آرت (هنر دیدمانی) دارند. با این تفاوت که هنرمندانی نظیر ویکتور وازارلی و بریجیت رایلی، در پی جستجوهای فرمی مبتنی بر خطای چشم و بازیگوشی بصری بودند، اما این توده‌ی درهم تنیده و ضرباهنگ فرمی آثار وای. زی. کامی دلالت‌های کیهان‌شناختی و معنوی دارد. وای. زی. کامی واریاسیون‌های متنوعی از این سری تابلوها خلق کرده است که همواره از محبوبیت بالایی در بازار هنر برخوردار بوده‌اند.

مجموع فروش سالانه‌ی آثار وای. زی. کامی در خانه‌حراج‌ها

 مجموع فروش سالانه‌ی آثار وای. زی. کامی در خانه‌حراج‌ها

با نگاهی به نمودار مجموع فروش آثار وای. زی. کامی از سال 2006 تا کنون به نظر می‌رسد که بازار این هنرمند پرنوسان بوده است‌، اما اگر در نمودارهای جنبی، یعنی تعداد آثار عرضه‌شده و فروخته‌شده دقیق‌تر شویم، متوجه افزایش ارزش آثار او خواهیم شد. بیشترین مجموع فروش آثار کامی در سال 2018 رقم خورده است. در این سال هر دو اثر او که در خانه‌حراج تهران و کریستیز عرضه شده به فروش رسیده‌اند و مجموع فروشی بالغ‌بر 338,423.83 دلار را برای این هنرمند به ارمغان آورده‌اند. هر دو اثر ارائه شده، از مجموعه‌ی محبوب گنبدها بوده‌اند، که یکی از آن‌ها همان تابلوی «گنبد سفید lll»، یعنی گران‌ترین اثر هنرمند درطول دوره‌ی شرکتش در حراج‌ها است. از سوی دیگر عرضه‌ی این آثار از طریق دو خانه‌حراج معتبر و خوش‌فروش تهران و کریستیز علت مضاعفی در ثبت این رکورد بوده است. در هر صورت آثار این هنرمند از سال 2014 به این‌سو ( به‌استثنای سال 2016) فروش صددرصدی داشته‌اند و همه‌ی آثار ارائه‌شده‌ی او به فروش رسیده‌ است که تضمین روشنی بر اقبال بازار نسبت به این آثار است.

افزون بر این باید توجه داشت که فروش تک اثر ارائه‌شده‌ی وای. زی. کامی در سال 2021 ارزشی معادل 18400000 دلار را به همراه داشته که رقم بالاتری از مجموع فروش 17142686دلاری دو اثر از این هنرمند در سال 2020 ثبت نموده. آثاری که در سال 2020 در ارائه شده، شامل یک تابلوی تک‌چهره (1386) با ابعاد 234*284 سانتیمتر در خانه‌حراج بونامز و یک تابلو با عنوان «مناجات‌های بی‌پایان 28» (1388) با ابعاد 84*114.5 سانتیمتر در خانه‌حراج کریستیز بوده است. اثر ارائه‌شده در سال 2021 تابلویی با عنوان «گنبد آبی 1» (1386) با ابعاد 160*183 سانتیمتر و حراج تهران بوده است. با توجه به اینکه تفاوت چندانی میان ابعاد این آثار وجود ندارد، و در هر دو سال مذکور تابلوهایی از مجموعه‌ی محبوب «مناجات‌...» عرضه شده است، رشد چشمگیر مجموع فروش در این دوسال را می‌توان  به پتانسیل حراج تهران در فروش بالاتر و نیز رشد ارزش خود آثار و تقویت بازار هنرمند مربوط دانست.

نرخ فروش آثار وای. زی. کامی در خانه‌های حراج

نرخ فروش آثار وای. زی. کامی در خانه‌های حراج

مجموع تعداد و ارزش آثار وای. زی. کامی در بازه‌های قیمت

مجموع تعداد و ارزش آثار وای. زی. کامی در بازه‌های قیمت

قریب به اتفاق آثار وای. زی. کامی از سال 2017 تا امروز در بازه‌ی برآوردی کارشناسان به فروش رسیده است و این نشان از پیش‌بینی‌پذیری بازار فروش این هنرمند دارد و سرمایه‌گذاری بر روی آثار او را برای معامله‌گران اطمینان‌بخش می‌کند. بیشترین فروش آثار، 13 اثر، وای زی کامی متعلق به آثاری است که در بازه‌ی قیمت 100 تا 500 هزار دلار قرار داشته‌اند. بر اساس این الگو توقع می‌رود آینده‌ی بازار هنرمند نیز در همین بازه پیش برود و با ادامه‌ی سیر صعودی رشد ارزش آثار، به بازه‌های بالاتری از قیمت راه یابد.

خانه‌حراج‌های ساتبیز، تهران و کریستیز به ترتیب بیشترین سهم را در فروش آثار وای. زی. کامی داشته‌اند. ساتبیز با میزبانی از 13 اثر هنرمند، در یازده دوره‌ی برگزاری، مجموعاً ارزشی بالغ بر 694683 دلار کسب کرده است. حراج تهران در رتبه‌ی دوم این فهرست قرار دارد، اما باید توجه داشت که تنها سه اثر از کامی در این حراج‌خانه عرضه شده که هر 3 اثر به فروش رسیده‌اند و رکورد گران‌ترین تابلوی هنرمند نیز متعلق به این خرانه‌حراج پایتخت است. با توجه به این نسبت‌ها شاید بتوان گفت حراج تهران در فروش آثار وای. زی. کامی موفق‌تر از ساتبیز بوده است.

برای مشاهدهی عملکرد حراجها در فروش آثار وای. زی. کامی کلیک کنید.

اثـر وای.زی.کامی در شانزدهمین دوره‌ی حراج تهران

اثـر وای.زی.کامی در شانزدهمین دوره‌ی حراج تهران

  • مناجاتهای بیپایان (مولوی)
  • ترکیب مواد روی کتان
  •  99*91.5 سانتیمتر
  • تاریخ خلق اثر: 1391- 1392
  • برآورد اولیه‌ی قیمت: 3تا 4 میلیارد تومان
  • قیمت فروخته‌شده: 3.7 میلیارد تومان
نویسنده (ها)

فاطمه رضایی
فرزاد محمدی
مقالات مرتبط

معرفی آرتچارت: شفافیت در بازار هنرهای تجسمی
مقاله‌ی حاضر به معرفی آرتچارت و انگیزه‌های شکل‌گیری آن می‌پردازد و اهداف این پروژه را در راستای ایجاد شفافیت در سازوکار قیمت‌گذاری و خریدوفروش آثار در بازار هنرهای تجسمی ایران شرح می‌دهد. این مقاله توسط تیم آرتچارت نوشته شده و در ویژه‌نامه‌ی پانزدهین دوره‌ی حراج هنر تهران در دیماه 1400 به چاپ رسیده است. 
4 بهمن 1400

سازوکار قیمت‌گذاری آثار هنری و گروه مرجع قیمت در حراجی تهران
 این مقاله توسط محمدرضا مریدی (عضو هیئت علمی دانشگاه هنر تهران) و محمدجواد محمدی (کارشناس ارشد اقتصاد هنر) به رشته‌ی تحریر درآمده و در کتاب «اقتصاد هنر ایران» توسط فرهنگستان هنر به چاپ رسیده است. قیمت‌گذاری آثار هنری بخش مهم اما مبهمی از بازار هنر است. ارزیابی‌های دلخواهانه و سلیقه‌ای و قیمت‌گذاری‌هایی که تنها ارزش نمادین برای اثر ایجاد می‌کنند و حتی مانع از فروش اثر می‌شو...
23 بهمن 1400

بررسی بازار هنر فرهاد مشیری
فرهاد مشیری، اغلب با «نقاشی‌های کوزه»اش  شناخته می‌شود. این هنرمند نقاش و چیدمان‌کار به واسطه‌ی سبک هنری به‌خصوص خود مورد توجه بازارهای هنری داخلی و خارجی قرار گرفته است. فرهاد مشیری، در شیراز به دنیا آمد و از نوجوانی به هنر و سینما علاقه‌مند شد. این علاقه تا سال‌های جوانی ادامه پیدا کرد و مشیری به‌مرور به طراحی و نقاشی نیز گرایش پیدا کرد. داشتن مهارت در طراحی همراه با تشویق‌ها...
5 مرداد 1401
درج دیدگاه

* نشان دهنده فیلد الزامی