رتبه‌ی یکم تا دهم: هنرمندان و گروه‌های هنری

نانسی یا نَن گلدین (Nan Goldin)، هنرمند و عکاس اهل ایالت متحده آمریکا، در صدر فهرست امسال 100 چهره‌ی بانفوذ قرار دارد (وی در فهرست سال قبل جایگاه 8م را داشت). این هنرمند نه‌تنها یک مستندنگار، بلکه یک کنشگر و نماینده‌ی اخلاقی است و همین موضوع او را در صدر این فهرست قرار داده است. او پس از سال‌ها مبارزه با اعتیاد، مؤسسه‌ی پی.اِی.آی.اِن (.P.A.I.N) را در سال 2017 تأسیس کرد و با کارهای اخیرش توجهات را به همه‌گیری اعتیاد به اُپیوئید (Opioid) در ایالت متحده آمریکا جلب نموده است. اُپیوئید محصول شرکت داروسازی خانواده‌ی سَکلِر (Sacklers) یکی از حامیان هنر شناخته‌شده در آمریکاست. فعالیت‌های گلدین در مقابله با نفوذ این خانواده در عرصه‌ی هنر، باعث شده تا برخی مؤسساتِ مطرحِ هنری نام سَکلِر را از فهرست حامیان خود حذف کنند. در سال گذشته، تأثیر این هنرمند با مستندی که از کمپین مبارزاتی او ساخته شده بود و نامزد جایزه اسکار شد، با افزایش روبه‌رو بوده است. 

در رتبه دوم هنرمند-کنشگر دیگری قرار گرفته: هیتو استایْرِل (Hito Steyerl). استایرل به بازنمایی تغییرات فرهنگی و اجتماعی می‌پردازد. این فیلمساز از پیشگامان هنر پسااینترنت است و در مورد رابطه‌ی بین فرهنگ دیجیتال با سرمایه پژوهش می‌کند.

او همچنین ریاکاری‌های دنیای هنر را آشکار می‌سازد: نمونه‌اش زمانی بود که آثارش را از جولیا اشتوشک (Julia Stoschek)، مجموعه‌دار آلمانی، بازپس گرفت، به این دلیل که معتقد بود کمپانی خانوادگی این مجموعه‌دار، سرمایه هنگفت خود را از دوران جنگ جهانی دوم و از طریق همدستی با رژیم نازی به‌دست آورده بودند. استایْرِل حتی باعث شد تا اهدای جایزه هوگو باس به اشتوشک به حالت تعلیق در آید.

علاوه بر رویکرد کنش‌ورزانه گلدین و استایرل، برخی از هنرمندان صدرنشین در این فهرست نیز تقریباً رویکردی مشابه دارند؛ در رتبه چهارم، سیمونه لی (Simone Leigh) در حوزه‌ی فمینیستی و سیاه‌پوستان فعال است؛ در رتبه‌ی هشتم استیو مک‌کوئین (Steve McQueen) بر تاریخ‌های فراموش‌شده کار می‌کند؛ و یا گروه فیلم کارابینگ (Karrabing Film Collective) که در رتبه نهم قرار گرفته و در راستای ایجاد آگاهی فعالیت دارند.

امسال حضور هنرمندان در این فهرست پرشمار است، 34 هنرمند و 4 گروه هنری به این فهرست راه یافته‌اند که این نشان از پویایی بیشتر دنیای هنر و گرایشش به سمت هنرمندان دارد.

در رتبه‌ی دهم تا بیستم: 4 گالری‌

در جایگاه دوازدهم، چهاردهم، نوزدهم و بیستمِ رتبه‌بندی 100 چهره‌ی بانفوذ در دنیای هنرِ آرت‌ریویو به ترتیب نام‌های لری گاگوسیان (Larry Gagosian) (گالری گاگوسیان)، ایوان ویرت، مانوئل ویرت و مارک پیوت (Iwan Wirth, Manuela Wirth & Marc Payot) (گالری هاوزر اند ویرت)، دیوید زوینر (David Zwirner) (گالری زوینر) و مارک گلیمچر (Marc Glimcher) (گالری پِیس) دیده می‌شود. 

گاگوسیان با دارایی خالص 1 میلیارد دلار، نه تنها وارد لیست میلیاردرهای دنیا شده بلکه از سال 2005 در فهرست 100 چهره‌ی بانفوذ حضوری ثابت دارد؛ سال 2010 با قرارگیری در صدر و سال 2020 با کسب رتبه 29، لری گاگوسیان به ترتیب بالاترین و پایین‌ترین جایگاه خود را در این لیست در طی این سال‌ها تجربه کرده است. با آنکه گمانه‌زنی‌ها بر سر جانشینی امپراتوری گاگوسیان بالا گرفته، مخصوصاً از زمانی که برای شرکت‌اش هیئت مدیره انتخاب کرده (یکی از این اشخاص دلفین آرنو (Delphine Arnault) دختر برنارد آرنو (Bernard Arnault) صاحب بزرگترین شرکت محصولات لوکس در جهان یعنی LVMH است)، اما گاگوسیان همچنان فعال است و قصد دارد تا در بریتانیا به راه‌اندازی یک برنامه هنری عمومی بپردازد و چندی پیش دفتری در سئول خریداری کرده است.

در مجموع 16 گالری‌دار به لیست امسال راه یافته‌اند، که تعدادشان نه‌تنها از هنرمندان بلکه از کیوریتورها و مدیران هنری نیز کمتر است.

رتبه‌ی هشتادوسوم: سهراب محبی

سهراب محبی، کیوریتور ایرانی، دومین ایرانی‌ای است که از آغاز راه‌اندازی فهرست آرت‌‌ریویو در سال 2003 نامش در میان چهره‌های بانفوذ هنر در جهان قرار می‌گیرد. پیش از او، ابراهیم ملامد (Ebrahim Melamed)، مجموعه‌دار هنر ایرانی در این رتبه‌بندی وارد شده بود (2007) و در جایگاه 82 قرار داشت. دلیل ورود محبی به این فهرست بیش از همه به نمایش آیا هنوز برای شما صبح شده است؟ (?Is it morning for you yet) در رویداد بین‌المللی کارنگی (Carnegie International) ارتباط دارد. این نمایش به ردیابی تأثیرات ژئوپلیتیکی آمریکا می‌پرداخت و سروصدای زیادی به پا کرد. اخیراً محبی با نگار عظیمی، پروژه مشترک کیوریتوری ترتیب داده‌اند و بخشی از مجموعه‌ی هنرمند مطرح ایرانی فریدون آو را به نمایش گذاشته‌اند.

در سایر رتبه‌ها

نکته جالب در موردِ فهرست آرت‌ریویو، راه‌یافتن متفکران و بشردوستان به این رتبه‌بندی است. یکی از خیرین و بشردوستانی که از سال 2020 وارد این لیست شده است، درن واکر (Darren Walker) رئیس بنیاد فورد (Ford Foundation) است که سالانه میلیون‌ها دلار را به بورسیه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها در هنر اختصاص می‌دهد.

این لیست در کنار این فعالین که به‌طور مستقیم و غیر‌مستقیم در دنیای هنر اثرگذارند، همچنین مدیران آرت‌فرها، موزه‌ها و مجموعه‌داران تأثیرگذار را  نیز شامل می‌گردد.